Nieuwe verkiezingen: de farmacie is er klaar voor!

Van alle sectoren en bedrijven die actief zijn in de zorg is de farmaceutische industrie toch telkens weer het beste georganiseerd. Begin juli bezocht ik een bijeenkomst over innovatie en zorg, georganiseerd door diezelfde industrie. Aanleiding was een onderzoeksrapport van de Universiteit Tilburg, in opdracht van de bedrijfstak. De sessie werd geleid door Paul Frissen, tevens de onderzoeksleider. Er was een breed en invloedrijk gezelschap, zoals partijprominenten met zorg in het pakket, patienten vertegenwoordigers en pers. De farmacie is nu al geheel klaar voor de komende verkiezingen en formatie. De boodschappen worden weer opgepoetst. Tegenover geneesmiddelen als 'kostenpost' staat dan het denken in termen van: 'geneesmiddelen zijn minder ingrijpend dan opereren' of 'levensverlengend' of 'kosteneffectiever dan opgenomen worden in de ketens van zorg die je niet meer loslaten'. Ik heb er bewondering voor. Dat kunnen we dus ook hebben voor een overheid die desondanks heeft volgehouden in haar kosten terugdringende beleid. En met succes. Het verlagen van tarieven, het bevorderen van concurrentie tussen distributiekanalen (zoals apothekers) en het alleen vergoeden van generieke geneesmiddelen (niet-langer-gepatenteerd en dus goedkoper) waar dat kan, hebben gewerkt. Goed georganiseerde macht en tegenmacht leiden hier ook tot goede resultaten. Ongetwijfeld: to be continued.

De onvoltooide marktwerking van ziekenhuizen

Eind juni gaf ik een presentatie op het jaarlijkse congres van de European Healthcare Management Association (EHMA). Ook in het buitenland is het vergaande 'experiment' van Nederland met marktwerking, zowel in de zorgverzekeringen als in het zorgaanbod opgevallen. Het was dus goed dat ik uitlegde dat in de medisch-klinische zorg de marktwerking op dit moment helemaal niet zo ver gaat als de politieke retoriek belooft. Je zou het Die Unvullendete van Hoogervorst kunnen noemen. Kort hierna heb ik deze presentatie weergegeven in een kort artikel in Zorgvisie. De kop die men erboven zette, 'Afwachten loont', sprak me minder aan. Ziekenhuis directies en medische staven kunnen allerlei slagen maken op het gebied van reorganisatie, kwaliteitsverbetering en outsourcing. Er is genoeg te doen. Wel meen ik dat er vooralsnog vooral sprake is van een verdringingsmarkt en een nog steeds hoge mate van overheidsregulering. Veel zogenaamd nieuwe medisch curatieve ondernemingen zijn vooral verzelfstandigingen van bestaande activiteiten. Belangrijke reden hiervoor is juist de spaghetti van bevoegdheden en zorgprocessen die een hedendaags Nederlands ziekenhuis nu eenmaal is. Daarin duidelijkheid creeeren en stappen zetten, juich ik toe. De overheidsregelgeving loopt hier, ondanks de retoriek, eerder op achter dan voorop.

Best Practices in de Zorg

Op 20 juni zat ik een brede jury voor met sleutelpersonen uit de gehele zorgsector, die de award moest uitreiken voor de best practice op het gebied van bedrijfsinnovaties in de zorg. In ons juryrapport constateerden we een enorm enthousiasme en een rijke oogst. Het beeld van een trieste sector, subsidie afhankelijk en vol regelneven als manager werd in het geheel niet bevestigd. Alle langskomende voorbeelden betroffen allianties tussen zorginstellingen en bedrijven en werden met vuur en kennis van zaken gepresenteerd. De uiteindelijke prijs hebben we toegekend aan de Buurtsuper in Friesland, een voorbeeld van maatschappelijk ondernemen waar gehandicapte medewerker, dorp en supermarkt organsatie baat bij hebben.

DENKTANK: 'Eigen verantwoordelijkheid: wat stelt het voor?'

Begin juni confereerde de Denktank van Public SPACE. Ditmaal over het rapport van de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling'Verschil maken'. Dit gebeurde aan de hand van een inleiding van Hans Adriaansens, voorzitter van de RMO en lid van de Denktank. Men vond het een goede, degelijke analyse van het concept 'eigen verantwoordelijkheid' in relatie tot de ontwikkelingen in onze stelsels van zorg en zekerheid. Tegelijk vond men het een gemis dat het rapport niet kritischer was over de te kiezen koers. Is verzekeren wel altijd beter dan financiering via belastingregimes? Is een stelsel van collectieve arrangementen uberhaupt houdbaar in onze moderne samenleving? Heeft er niet al teveel socialisatie plaatsgevonden aan de vraagkant, zoals de Engelse psychiater Dalrymple beweert. Is de verzorgingsstaat niet al een aantal jaren veranderd en is dit rapport dus wel actueel genoeg? Tevens hadden we nog een stevige nabeschouwing over de rol van de RMO en vergelijkbare staatsgefinancierde adviesorganen. Leidt dat niet teveel tot ontpolitisering van de adviezen, die niet fundamenteel kritisch kunnen zijn naar lopende wetgevingsprocessen, maar hoogstens vragen zetten bij implementatie, haalbaarheid en consistentie? De Denktank heeft besloten een manifest uit te brengen over 'de nieuwe overheid' en zal de uitkomsten van deze debatten daarin gaan verwerken.